آشنایی با انواع بی حسی و آرامبخشی در دندانپزشکی

در بیشتر پروسه ها و درمان های دندانپزشکی لازم است که بیمار برای جلوگیری از احساس درد و عوارض احتمالی بی حس شود. بیماران ممکن است بسته به نوع و مدت زمان درمان، سن و سال و میزان اضطرابی که دارند 3 نوع بی حسی دریافت می کنند. در این مقاله درباره هر 3 نوع بیحسی دندانپزشکی اطلاعات مختصری ارائه شده که خواندن آن ها می تواند برایتان مفید باشد.

1. بی حسی دندان موضعی یا لوکال

بی حسی دندان (به صورت موضعی) رایج ترین نوع آرامبخشی در دندانپزشکی است. دندانپزشکان معمولاً برای انجام درمان های سبک و کوچک از این نوع بی حسی استفاده می کنند. قبل از انجام هر کدام از روش های زیر، به صورت موضعی بی حسی دندان به لثه بیمار تزریق می شود:

• پرکردن دندان
• کشیدن دندان
• عصب کشی دندان یا درمان ریشه
• نصب روکش دندان
• جرمگیری دندان و روت پلنینگ

مهمترین داروهای بیحسی دندانپزشکی کدامند؟ (انواع آمپول بی حسی دندان)

بی حسی موضعی از تزریق تزریق دارو اعمال می شود. رایج ترین داروهایی که برای بی حس کردن دندان استفاده می شوند عبارتند از:

• لیدوکائین
• آرتیکائین
• پریلوکائین
• مپیواکائین
• و بوپیواکائین

نحوه اعمال بی حسی موضعی دندانپزشکی چگونه است؟

این داروها به صورت موضعی استفاده می شوند یا در محل خاصی در دهان شما تزریق می شوند. آنها معمولاً در کمتر از 10 دقیقه تاثیر خود را گذاشته و ناحیه مورد نظر را بی حس و سر می کنند.

در بیحسی دندانپزشکی به شکل موضعی یا لوکال، با وجود اینکه منطقه مد نظر بی حس می شود، اما شما همچنان هوشیار و قادر به برقراری ارتباط خواهید بود. اثرات بیحسی در طول عمل و تا چند ساعت پس از آن ممکن است باقی خواهند ماند.

2. سدیشن (Sedation)

سدیشن نوعی از بی حسی دندانپزشکی است که در شمار زیادی از بیماران جهت آرامبخشی بکار برده می شود. سدیشن می تواند به تسکین اضطراب و ترس بیمار در حین کار دندانپزشکی کمک کند یا اینکه منجر به کاهش درد و جلوگیری از حرکت بیماران در طول عمل شود.

بی حسی و آرامبخشی سدیشن را می توان به صورت خفیف، متوسط ​​یا عمیق به بیمار تجویز کرد:

• سدیشن دندانپزشکی خفیف شما را هوشیار نگه می دارد و می توانید به دستورات پاسخ دهید.
• آرامبخشی متوسط ​​ممکن است شما را در حالت نیمه هوشیار قرار دهد.
• آرام بخش عمیق نیز اغلب شما را از محیط اطراف خود بی خبر می کند طوری که نمی توانید به تحریک پاسخ دهید.

داروهای بی حسی سدیشن کدامند؟

یکی از رایج ترین دارهای بی حسی دندانپزشکی که به منظور سدیشن به بیمار داده می شود اکسید نیتروژن ( یا گاز خنده) است. اکسید نیتروژن یک گاز قابل استنشاق است و کاربرد زیادی در دندانپزشکی کودکان دارد. نمونه های دیگر آرامبخشی سدیشن عبارتند از:

• دیازپام (Valium)
• میدازولام (Versed)
• و پروپوفول (Diprivan)

مشخصا چه افرادی نیاز به دریافت سدیشن دارند؟

بیماران مبتلا به اضطراب شدید معمولاً قبل از تزریق بیحسی دندانپزشکی و  شروع درمانشان (به خصوص اگر ترس از سوزن داشته باشند) به دریافت مسکن نیاز دارند. افراد مبتلا به فوبیای دندانپزشکی، که ترس شدید از مراجعه به دندانپزشک دارند نیز، اغلب قبل از شروع درمان با این روش آرام می شوند.

3. بیهوشی عمومی (General Anesthesia)

بیهوشی عمومی منجر به از دست دادن موقت هوشیاری در طی اعمال دندانپزشکی می شود. بیمار در 3 حالت نیاز به بیهوشی عمومی در دندانپزشکی دارد:

• زمانی که عملِ سنگین با مدت زمان طولانی انجام می شود
• زمانی که اضطراب و ترس بیمار از عمل بسیار زیاد است
• زمانی که بیمار حین عمل بیش از حد تکان می خورد و همکاری لازم را ندارد

این نوع بیهوشی اغلب به عنوان خواب مصنوعی شناخته می شود. بیمار در تمام طول عمل بی پاسخ می ماند و هیچ دردیی احساس نمی کند. از همه مهمتری هیچ خاطره ای از عمل و لحظات بعد از آن به یاد نخواهد آورد. بیهوشی عمومی به صورت داروی استنشاقی یا تزریق داخل وریدی (IV) اعمال می شود.

تفاوت بیهوشی عمومی با آرامبخشی داخل وریدی چیست؟

تفاوت بین بیهوشی عمومی و آرامبخشی آگاهانه وریدی IV در توانایی بیمار برای پاسخ دادن و نفس کشیدن به تنهایی و بدون دستگاه است. در بیهوشی نیاز به تنفس از طریق دستگاه است و هیچ چیزی احساس نمی شود اما با بی حسی وریدی، بیمار بدون نیاز به دستگاه نفس می کشد.

برای چه عمل های دندانپزشکی نیاز به بیهوشی عمومی است؟

بیهوشی عمومی معمولاً برای بیماران بستری در بیمارستان که تحت عمل جراحی تهاجمی دهان قرار می‌گیرند تدارک دیده می شود. برخی از مهمترین اعمال دهان و دندان که نیاز به این نوع بیهوشی دارند از جمله:

• پیوند استخوان دندان
• جراحی فک
• کشیدن دندان با جراحی
• جراحی سرطان دهان
• جراحی آپنه خواب
• برخی از روش های دندانپزشکی زیبایی
• جراحی شکاف لب یا کام

عوارض بیحسی دندانپزشکی چیست؟

بی حسی دندان یک روش رایج و کاملا ایمن است. با این حال برای پیشگیریی از بروز عوارض جزئی و یا مشکل ساز ناشی از آن، باید قبل تجویز، اقداماتی توسط دندانپزشک صورت بگیرد. دندانپزشک باید از سابقه کامل پزشکی، سابقه سوء مصرف الکل و هرگونه آلرژی احتمالی که شما دارید آگاه باشد تا از عوارض جلوگیری شود.

خود بیحسی دندانپزشکی معمولا عوارض ندارد اما سدیشن یا بیهوشی عمومی می تواند باعث بروز برخی از عوارض یا علائم زیر پس از درمان شود:

• حالت تهوع
• سرگیجه
• استفراغ
• تورم (در دهان یا در محل تزریق)
• عرق کردن یا لرزیدن
• گیجی
• احساس توهم
• خستگی
• قفل شدن فک

بیهوشی دندانپزشکی برای چه افرادی نامناسب است؟

همانطور که ذکر شد، بیهوشی و بیحسی دندان به طور کلی یک روش ایمن، موثر و ضروری مراقبت از دندان در نظر گرفته می شود. با این حال، گروه های خاصی از افراد وجود دارند که در معرض خطر عوارض جانبی آن هستند. برخی از این افراد عبارتند از:

• زنان حامله
• بیماران اطفال
• افراد با نیازهای ویژه
• سالخوردگان
• هر کسی که مشکلات کبدی، کلیوی، ریوی یا قلبی دارد
• افراد مبتلا به بیماری های عصبی
• افرادی که داروهای دیگری مانند مواد افیونی مصرف می کنند
• افرادی که سابقه حساسیت به داروهای بیهوشی دارند

بعد از بیحسی دندان چه بخوریم؟

تا چند ساعت بعد از بیحسی معمولا نباید غذا بخورید زیرا اثر بیحسی با تاخیر از بین می رود و ممکن است در جویدن و بلعیدن به مشکل بر بخورید. با این حال دندانپزشک گاهی اوقات مصرف بستنی، نوشیدنی سرد را پس از کشیدن دندان توصیه می کند. همچنین چند ساعت بعد از بی حسی دندانپزشکی شما می توانید غذاهای نرم و آبکی با دمای مناسب میل کنید. فهرست غذاهای نرم و آبکی را باز کنید و در آن با غذاهایی که می توانید بعد از بیحسی بخورید آشنا شوید.