پوسیدگی دندان را با این ۱۴ روش کاملا متوقف و درمان کنید!

خبرگزاری ایرنا در یه گزارش، خبری مبنی بر اینکه حدود 80 درصد کودکان 5 تا 6 ساله در ایران دندان های پوسیده دارن قشنگ عمق فاجعه در خصوص پوسیدگی دندان در کشور رو نشون داد بهمون. دقت کنید 80 درصد! خیلی زیاده ها!!😣 تازه این فقط برای بچه های 5 تا 6 ساله س. یه جا دیگه مهرنیوز میگه 50 درصد سالمندان ایرانی اصلا دندانی ندارند و اغلب بر اثر پوسیدگی دندونشون از دست رفته. دکتر دندان این مقاله رو نوشت تا درباره درمان پوسیدگی و تمام روش های پیشگیری از اون توضیحاتی بده و یه کمکی هرچند کوچیک به کاهش این مشکل ساده اما شایع کنه.

تعریف: منظور از پوسیدگی دندان چیست؟

پوسیدگی دندان که در اصطلاح عامیانه به آن خراب شدن دندان گفته می شود، به از بین رفتن دائمی و غیرقابل بازگشت لایه های مختلف دندانی (مخصوصا مینا) گفته می شود. این مشکل در میان انسان ها مخصوصا کودکان و افراد کهنسال بسیار شایع است و با علائمی مانند تیره شدن یا ایجاد حفره و سوراخ دندان شناخته می شود.

علائم: چطور پوسیدگی دندان را تشخیص دهیم؟

هرچند که علائم اصلی خرابی دندان ها تغییر رنگ و یا ایجاد حفره در سطح دندان است اما علائم دیگری هستند که به کمک آن ها می توان متوجه وجود پوسیدگی شد. ما می توانیم برای تشخیص پوسیدگی دندان در خانه وجود یا عدم وجود علائم زیر را بررسی کنیمک

• دندان درد : درد خود به خودی یا دردی که بدون هیچ علت قابل مشخصی در دندان احساس می شود.
• حساسیت دندان : به تغییرات دمای محیط یا خوراکی های سرد و گرم
• حفره دندان. مشاهده سوراخ ها یا شکستگی های کوچک همراه با تغییر رنگ دندان
• تغییر رنگ دندان، معمولا تیره، قهوه ای یا سیاه شدن دندان
• دندان درد هنگام گاز گرفتن یا جویدن غذا
• پاره شدن مکرر نخ دندان در یک ناحیه خاص (از مشخصه های پوسیدگی بین دو دندان)
• بوی بد دهان

مراحل: پوسیدگی دندان چگونه ایجاد می شود؟

3 مرحله اصلی در تمام انواع پوسیدگی دندان عبارتند از:

1. تشکیل پلاک دندان

به طور معمول اولین علائم خرابی و پوسیدگی، زمانی بروز می کند که پلاک دندان تجمع در سطح و لابلای دندان ها تجمع یافته و سفت و سخت شده است. اگر به طور مرتب مسواک نزنیم و یا بهداشت دهان و دندان را رعایت نکنیم پلاک دندان بیشتر شده و کم کم تبدیل به جرم سفت و سختی می شود که تنها توسط دندانپزشک برداشته می شود. پلاک به خودی خود خطرناک نیست اما به مرور زمان به تحلیل مینای دندان و آسیب رسیدن به آن کمک می کند.

2. حملات پلاک میکروبی

پلاک دندانی کم کم تبدیل به جرم می شود و به مینای دندان آسیب میزند. در واقع باکتری های مضر و اسیدهایی داخل این جرم (و زیر آن) قرار دارند که مواد معدنی تشکیل دهنده مینا را از بین میبرند. کم کم که مواد معدنی از بین بروند سوراخ های ریز و کوچکی روی سطح دندان ایجاد می شود.

سوراخ ها و حفراتی (گاها تیره رنگ و کوچک) روی سطح مینا، نشان دهنده پوسیدگی سطحی دندان هستند که بروز آن ها نشان دهنده اولین مرحله از پوسیدگی دندان است. به مرور زمان اگر پوسیدگی متوقف نشود، لایه مینا تخریب شده و جرم دندان به همراه باکتری های مضر وارد لایه دوم دندان یعنی دنتین می شوند. دنتین یک لایه بسیار حساس و ظریف است و در مدت زمانِ بسیار کوتاه تری نسبت به مینای دندان دچار خوردگی و تخریب می شود.

3. ادامه تخریب مینای دندان

در دو مرحله قبل هنوز پوسیدگی دندان چندان مساله ساز نیست و نهایتا علائمی مانند سوراخ دندان، تغییر رنگ و تیره شدن آن و یا شکستگی های جزئی در مناطق دچار خرابی دارد. اما به محض  اینکه باکتری ها وارد پالپ دندان بشوند علائم بدتری مانند درد و حساسیت شدید تجربه می شود. مرحله آخر پوسیدگی دندان در واقع بدترین مرحله است زیرا با عفونت دندان روبرو خواهیم شد و در برخی موارد حتی دندان کاملا از بین می رود.

علل: مهمترین عوامل پوسیدگی دندان کدامند؟

هرچند که علت اصلی خراب شدن دندان ها پلاک ها و جرم های دندانی هستند اما بلاخره باید چیزی باعث شکل گیری این پلاک شده باشد. عوامل مختلفی می توانند باعث ایجاد این پلاک و در نهایت پوسیدگی شوند.

 ما فقط برخی از این عوامل را به صورت خلاصه بررسی کرده ایم:

• مصرف برخی غذاها و خوراکی ها مثل شیرینی جات و نوشابه های اسیدی
• مسواک نزدن یا بیش از حد مسواک زدن (اعتمال فشار زیاد حین مسواک زدن)
• مسواک زدن بلافاصله بعد از غذا خوردن
• تعذیه بیش از حد نوزدان از شیشه شیر
• تعذیه نوزاد در خواب
• عدم دریافت فلوراید کافی
• سیگار کشیدن و استعمال دخانیات
• خشکی دهان
• افزایش سن (کهولت)
• فرسوده شدن ترمیم های قدیمی دندان
• رفلاکس اسید معده
• کج بودن دندان ها
• بی اشتهای  و پرخوری عصبی
• مصرف نشاسته زیاد
• مصرف خوراکی های های چسپنده به دندان
• وارد شدن آسیب و تروما به دندان ها

رفع پوسیدگی دندان (خرابی دندان ها را چطور درمان کنیم؟)

نکته جالبی درباره خرابی دندان‌ها وجود دارد و آن این است که خرابی دندان ها برخلاف مشکلاتی مانند “دندان درد“ روش‌های درمان خانگی ندارد و تنها باید توسط دندانپزشکان ترمیم و درمان شود. بنابراین تمام روش هایی که در اینترنت تحت عنوان درمان پوسیدگی دندان در خانه معرفی می شوند هیچکدام قادر به درمان یا ترمیم پوسیدگی های نیستند.

روش های خانگی تنها می توانند در پیشگیری از خراب شدن دندان ها موثر باشند و مطلقا نمی توانند هیچ میزانی از خرابی را از بین ببرند. پس از همینجا عرض می کنیم که، گول “روش های درمان پوسیدگی دندان در طب سنتی” یا “در خانه و منزل”  و یا حتی “در طب اسلامی” را نخورید زیرا در سیره بزرگان دینی و اساطیری ما بیشتر به مساله پیشگیری پرداخته شده تا درمان. و همیشه آن ها تاکید داشتند با پیشگیری مانع از بروز هر ضرر و زیان شویم تا کارمان تا درمان نکشد.

درمان پوسیدگی دندان در دندانپزشکی

اکنون که متوجه شدیم ما تنها با روش های دندانپزشکی قادر به درمان دندان خراب هستیم و روش های خانگی تنها چند روش ساده توقف پوسیدگی دندان و یا پیشگیری از آن هستند، بیایید ببینم دندانپزشکان چطور به درمان دندان های خراب و دچار پوسیدگی ما کمک می کنند.

5 روش دندانپزشکی برای ترمیم یا درمان دندان خراب

5 تا از مهمترین روش هایی که دندانپزشکان برای ترمیم دندان های آسیب دیده به دنبال پوسیدگی بکار می برند عبارتند از:

1. فلوراید درمانی

فلوراید تراپی (درمانی) بهترین روش درمان پوسیدگی سطحی دندان است. به زبان ساده تر، زمانی که بخش های سطحی دندان به تازگی و برای اولین بار دچار پوسیدگی شده باشند، با مراجعه به مطب یک دندانپزشک و انجام درمان فلوراید تراپی می توانید اقدام به توقف پوسیدگی دندان کنید. با فلوراید تراپی به تقویت، ترمیم و بازسازی مینا در آغاز پوسیدگی کمک می شود.

همچنین به جز فرآیند فلورایدتراپی در مطب دندانپزشک می توانید از خمیر دندان رفع پوسیدگی دندان یا دهانشویه های که حاوی فلوراید هستند برای توقف خرابی دندان خود کمک بگیرید.

2. پر کردن دندان (رایج ترین درمان پوسیدگی دندان)

به پر کردن دندان، اصطلاحاً ترمیم دندان نیز گفته می شود. پر کردن دندان مهم ترین و اصلی ترین روش رفع خرابی و ترمیم دندان هاست. در این روش پوسیدگی برداشته شده و در حفره به جا مانده مواد پر کننده ای مانند آمالگام، کامپوزیت، سرامیک، طلا و …. قرار می‌گیرد.

حدس می زنیم این نوشته حسابی به دردتون بخوره 👈 لیست قیمت پر کردن دندان

3. روکش دندان

گاهی اوقات وسعت خرابی دندان به قدری زیاد است که با روش‌های معمولی دندانپرشکی قابل ترمیم نیست. در این موارد ما با کمک روکش ها دندان را ترمیم می کنیم. ما در مقاله ای به طور کامل درباره روکش دندان صحبت کرده ایم می توانید به آن مقاله بروید و هرچیزی که میخواهید درباره روکش ها بدانید را مطالعه کنید.

در این بخش تنها کافیست بدانید که اگر دندان شما به شدت پوسیده شده باشد به طوری که با پر کننده ها قابل ترمیم نباشد، ابتدا پوسیدگی را برمی‌دارند سپس دور تا دور دندان را می تراشند و یک روکش اختصاصی که در لابراتوار برای شما ساخته می شود روی آن قرار میگیرد. روکش دندان برای جلوگیری از پوسیدگی های بعدی نیز بسیار مناسب است.

حدس می زنیم این نوشته حسابی به دردتون بخوره 👈 قیمت روکش دندان انواع روکش دندان

4. روت کانال تراپی یا عصب کشی دندان

اگر پوسیدگی و خرابی دندان از مینا و لایه زیرین آن (دنتین یا عاج) عبور کرده باشد می تواند باعث عفونت مغز دندان (پالپ) شود. پالپ در واقع بافت نرم دندان و حاوی عروق و اعصاب است. اگر این بخش عفونت کند حتما باید درمان ریشه دندان یا عصب کشی انجام شود در غیر این صورت عفونت باعث آبسه، مشکل لثه و حتی عفونت استخوان نگهدارنده دندان می شود.

چنانچه درمان عصب کشی دندان برای دندان پوسیده انجام شود، جهت ترمیم آن دندان از مواد پر کننده تا روکش دندان برای احیا یا حفاظت از دندان کمک گرفته می شود. اگر همزمان با پوسیدگی دندان، درد شدیدی در دندان احساس می کنید احتمالا نیاز به روت کانال تراپی پیدا خواهید کرد. برای اینکه به طور کامل با فرآیند روت کانال تراپی، درمان ریشه یا عصب کشی آشنا بشید پیشنهاد می کنیم حتما یه سری به مقاله “عصب کشی دندان” بزنید اونجا همه چیزو درباره این فرآیند + فیلم و عکس توضیح دادیم.

بد نیست اینم ببینید 👈 قیمت عصب کشی دندان

5. کشیدن دندان

اگر درمان پوسیدگی دندان در دندانپزشکی با هیچ روشی امکانپذیر نباشد، دندان باید کشیده شده و از دهان خارج شود. یعنی اگر این دندان با کمک آمالگام یا کامپوزیت ترمیم نشود، یا روکش کردن و عصب کشی و بازسازی دندان نیز کافی نباشد، راه حل نهایی درمان دندان خراب، کشیده شدن است.

پس از کشیده شدن دندان که مفصل در مقاله “کشیدن دندان به روش جراحی و غیر جراحی” بهش اشاره کردیم، می توانید با انواع روش جایگزین دندان مانند ایمپلنت دندان، دندانی که کشیده اید را جایگزین کنید تا از بروز مشکلات احتمالی بعدی پیشگیری کنید.

این رو هم بخونی ضرر نکردی 👈 هزینه کشیدن دندان

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان چه کنیم؟

راستش را بخواهید این روزها خوب زیستن و داشتن یک سبک زندگی سالم سخت است. زیرا اساساً در دنیای امروزی با انواع عوامل آسیب‌زا احاطه شده‌ایم. مثلاً رژیم غذایی که می‌خوریم غالبا سالم نیست، نوشیدنی‌های ما رنگ و بوی شکر و اسید گرفته؛ غذاهای تراریخته و دست کم فست فودی می‌خوریم و توجه کمی به مصرف غذاهای سالم و اگانیک داریم.

اما خبر خوب این است که حتی با وجود این موارد، اگر کمی همت کنیم می‌توانیم در جلوگیری از پوسیدگی دندان دست بالا را بگیریم و سلامت دهان و دندان خود را برای یک عمر تضمین کنیم. اگر سخت به دنبال پیشگیری از خراب شدن دندان‌ها هستید بد نیست با دقت نکات و موارد پیشگیرانه زیر را بخوانید:

9 روش جلوگیری از پوسیدگی دندان

با این 9 روش بسیار ساده اما کاربردی که اکثرا هم روش‌های جلوگیری از پوسیدگی دندان در خانه هستند می‌توانید سلامت دهان و دندان خود را افزایش داده و به پیشگیری از هرگونه خرابی دندان‌ها نیز کمک کنید:

1. از خواص اب نمک برای جلوگیری از پوسیدگی دندان غافل نشوید

دندانپزشکان معتقدند اگر بعد از مصرف هرچیزی دهان خود را با آب تمیز شستشو دهیم احتمال خراب شدن دندان ها به شدت کاهش پیدا می کند. دقت کنید که بلافاصله بعد از مصرف هر چیزی نباید مسواک بزنید و تنها کافیست که دهان خود را با آب شستشو دهید.

2. دندان ها را با خمیر دندان ضد پوسیدگی و حاوی فلوراید مسواک بزنید

روزانه 2 بار و هر بار به مدت 2 دقیقه دندان های خود را مسواک بزنید. بهتر است برای جلوگیری از پوسیدگی دندان حتما با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. در کنار مسواک حتما نخ دندان نیز استفاده کنید.

3. دندان هایتان را مرتباً جرمگیری کنید!

با مراجعه منظم به دندانپزشک می توانید جرم های دندانی خودی که به واسطه سفت و سخت شدن پلاک ایجاد شده را از بین ببرید. جرم های پشت و لابلای دندان ها می توانند به راحتی در درازمدت باعث خراب شدن دندان ها شوند. فرآیند جرمگیری نه تنها به درمان مشکلات لثه کمک می کند بلکه یک روش کاملا مطمئن برای جلوگیری از پوسیدگی دندان است.

4. درمان فیشور سیلانت را امتحان کنید

سیلانت یک پوشش پلاستیکی محافظ است که روی سطح جونده دندان های خلفی اعمال می شود تا شیارها و ناحیه هایی که غذا در آن ها به دام می افتد را بسته و از تشکیل پلاک دندان و خرابی پیشگیریی شود.

درمان فیشور سیلانت به تمام کودکانی که دندان های دائمی خلفی خود را در آورده اند توصیه می شود. این درمان هیچ دردی ندارد و فقط چند دقیقه زمان میبرد. فیشور سیلانت درمان می تواند برای چندین سال از بروز خرابی و پوسیدگی دندان ها جلوگیری کند.

5. آب و مایعات سالم بیشتری بنوشید

نوشیدن مقدار کافی آب می تواند به آبرسانی بدن کمک کند و در ساده ترین حالت دهان را از خشک شدن برهاند. اگر فردی هستید که به صورت مزمن با خشکی دهان روبرو هستید فعالیت باکتری های مخرب در داخل دهانتان بیشتر خواهد بود و به مینای دندانتان آسیب خواهد رسید. آسیب و تحلیل مینای دندان نیز منجر به خرابی دندان می شود. بنابراین برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ها آب زیادی بنوشید و تلاش کنید مشکل خشکی دهان را ریشه کن کنید.

6. غذاهای سالم میل کنید

یکی از راه های خانگی جلوگیری از پوسیدگی دندان ایجاد تغییرات مثبت در رژیم غذایی و چیزهایی است که می‌خوریم. این تغییرات می تواند شامل اضافه کردن برخی مواد به رژیم غذایی یا حذف و محدود کردن برخی مواد یا عادات دیگر باشد. به عنوان مثال برخی از این تغییرات می توانند این مدلی باشند: 

• خوردن مواد غذایی حاوی کلسیم، فلوراید، ویتامین D و …
• مصرف سبزیجات  ومیوه های رسیده و تازه
• جویدن آدامس بدون قند
• کاهش مصرف مواد سفت و سخت و چسپنده
• کاهش نوشابه ها و سایر نوشیدنی های گازدار و اسیدی
• افزایش مصرف غذاها و خوراکی های ارگانیک و غیر تراریخته
• کاهش مصرف قهوه
• ترک کردن سیگار
• و …..

دنبال کردن موارد بالا می تواند به تنها بزرگترین روش توقف پوسیدگی دندان در خانه و بدون نیاز به دندانپزشکان باشد. برای این منظور فقط کافیست سعی کنیم از این به بعد بیشتر به چیزی که میخوریم اهمیت دهیم.

7. فلوراید درمانی کنید!

تقریبا اغلب شهرهای جهان، به آب آشامیدنی شهری خود فلوراید اضافه می کنند. اما میزان آن در همه جا یکسان نیست. فلوراید نقش مهمی در جلوگیری از پوسیدگی دارد و به تقویت دندان ها کمک می کند. اگر در آب آشامیدنی و رژیم غذایی خودتان به اندازه کافی فلوراید دریافت نمی کنید می توانید درباره فلوراید تراپی با دندانپزشک خودتان صحبت کنید.

 فلوراید تراپی می تواند در مطب دندانپزشک به صورت موضعی به دندان ها اعمال شود و یا اینکه به صورت خوراکی تجویز شود. البته به این نکته توجه کنید که درمان پوسیدگی دندان با فلوراید انجام نمی شود و ما با فلوراید صرفاً از بروز خرابی پیشگیری می کنیم. خرابی های ایجاد شده حتما باید توسط دندانپزشک ترمیم شوند. با فلوراید نهایتا پوسیدگی های بسیار سطحی و اولیه تا حدی درمان می شود.

8. به فکر پیدا کردن دهانشویه ضد باکتریایی باشید

استفاده از دهان شویه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان همواره یکی از روش‌های پیش گیرانه است که همه دندانپزشکان آن را توصیه می‌کنند. اگر مستعد خرابی و پوسیدگی دندان ها هستید دهانشویه‌هایی وجود دارد که اصطلاحاً ضد باکتریایی و حاوی فلوراید هستند. این دهانشویه‌ها به تقویت مینای دندان کمک زیادی می‌کنند. و راه‌حل خوبی برای کاهش تعداد باکتری‌هایی که عامل پوسیدگی دندان هستند می باشد.

برای مثال اورال بی (Oral-B) یک سری دهانشویه ضد باکتریایی دارد که تقریباً بهترین دهانشویه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان در سنین مختلف است. (نکته: اورال‌بی تنها یکی از برندهای مطرح لوازم بهداشت دهان و دندان است و برندهای دیگری در ایران نیز وجود دارند که قابلیت ضد باکتریایی داشته و حاوی فلوراید هستند)

 9. ترکیبی از روش‌های پیشگیرانه را امتحان کنید

برای اینکه محکم کاری کرده باشید می‌توانید ترکیبی از درمان‌ها یا روش‌ها را برای جلوگیری از خراب شدن دندان امتحان کنید. مثلاً جویدن آدامس حاوی زایلیتول + فلورایدتراپی+ دهانشویه ضد پوسیدگی دندان یک درمان پیشگیرانه و ترکیبی، برای جلوگیری از بروز هر نوع خرابی دندانی است.