تحلیل و فرسایش مینای دندان (علل + تمام روش های احیای مینا دندان)

دندان های ما به واسطه یک لایه یا روکش محافظ، یکی از مستحکم ترین ساختارهای بدن هستند. آن ها این استحکام را بدون شک مدیون مینا یا سطحی ترین لایه دندان هستند. 96 درصد از مینا شامل مواد معدنی است و همین موضوع باعث شده که این لایه نازک حتی از استخوان نیز سفت و سخت تر باشد. با این وجود مینای دندان تنها بر اثر چند عامل ساده که در ادامه می‌خوانید به راحتی آب خوردن نابود می شود. این مقاله را بخوانید تا به صورت کامل با روند فرسایش مینای دندان و تمام روش های درمان آن آشنا شوید.

علائم فرسایش مینای دندان چیست؟

بسته به اینکه ساییدگی دندان در چه مرحله ای قرار دارد، علائم این عارضه می تواند متفاوت باشد. برخی از علائم شایع تحلیل مینای دندان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

حساسیت دندان

برخی از غذاها (شیرینی ها) و دمای آن‌ها (گرمی یا سردی‌شان) ممکن است باعث درد جزئی تا متوسط در مراحل اولیه فرسایش شوند. به این درد اصطلاحا حساسیت دندان گفته می شود.

تغییر رنگ دندان

لایه زیرین مینا، عاج یا دنتین نامیده می شود. این لایه تقریبا زرد رنگ و مایل به قهوه ای است. زمانی که مینا ساییده شود عاج در معرض دید قرار میگیرد و چنین به نظر میرسد که رنگ دندان تغییر کرده و زرد شده است.

ترک برداشتن یا لب پر شدن دندان

معمولا شایع است که لبه‌های دندان به دلیل فرسایش مینای دندان خشن‌تر ، نامنظم و ناهموار می‌شوند. حتی ممکن است لبه های دندانی دچار شکستگی و یا لب پر شدگی شوند.

حساسیت همزمان با دندان درد شدید

در مراحل بعدی و جدی‌تر، مینا نازک شده و با خوردن اغلب غذاها حساسیت و درد شدیدی تجربه می شود. زمانی که کار به این مرحله برسد حتما باید به صورت جدی برای درمان به یک متخصص ترمیمی و زیبایی یا دندانپزشک عمومی خوب مراجعه شود.

🔔 این نوشته رو حتما بخونید: 9 قاتل حرفه ای دندان درد شبانه را بشناسید!

پوسیدگی دندان

وقتی مینای دندان دچار تحلیل هرچند جزئی می‌شود ، دندان ها بیشتر مستعد حفره یا پوسیدگی می شوند. هنگامی که پوسیدگی دندان از پس از عبور از مینا وارد بخش های حساس و داخلی تر شود، ممکن است موجب انواع مشکلات شامل عفونت پالپ و آبسه شود که مشکلاتی به مراتب بدتر از فرسایش مینای دندان هستند.

چه چیزی مینای دندان را از بین میبرد؟

ماده معدنی کلسیم درست به همان اندازه که برای سلامت استخوان ضروری و مهم است، برای دندان‌ها نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. کلسیم نقش کلیدی در ساخت مینای دندان دارد و برای حفظ استحکام دندان بسیار حیاتی است.

زمانی که میزان کلسیم موجود در دندان کم شود مینا آسیب‌پذیر و ضعیف خواهد شد. و حدس بزنید چه چیزی می‌تواند میزان کلسیم دندان را کم کند و یا خطری برای موجودیت آن در مینای دندان باشد؟ بله درست حدس می‌زنید، اسید بزرگترین علت نازک شدن مینای دندان به واسطه از بین بردن مواد معدنی همچون کلسیم است.

یک محیط اسیدی در دهان که می‌تواند ناشی از داشتن رژیم غذایی ناسالم باشد شدیداً به از بین رفتن و فرسایش مینای دندان منجر شود. این محیط اسیدی؛ دندان را آسیب پذیر کرده و در معرض پوسیدگی یا سایر آسیب های دیگر قرار می‌دهد.

زیاد به جاده خاکی نزنیم و برگردیم جواب سوالِ (چه چیزی مینای دندان را از بین میبرد؟) بدهیم. همانطور که گفتیم داشتن رژیم غذایی ناسالم، شیرین و اسیدی میتونه اصلی‌ترین علت فرسایش مینای دندان هم در کودکان و هم در بزرگسالان باشه. بیایید تعدادی از این غذاها، خوراکی‌ها یا نوشیدنی‌ها که علت نازک شدن مینای دندان هستند را بیشتر بشناسیم.

6 خوراکی که علت شیشه ای شدن دندان یا فرسایش مینای دندان هستند

1. الکل

تمام نوشیدنی‌های الکلی می‌توانند محیط دهان را اسیدی کنند. سوء مصرف مشروبات الکلی در دراز مدت می‌تواند مستقیماً علت نازک شدن دندان جلو شود. البته به تمام دندان‌ها آسیب می‌زند اما دندان‌های جلو بیشتر دچار فرسایش می‌شوند.

سوء مصرف نوشیدنی الکلی همچنین بزاق را کاهش داده و یکی از علت‌های خشکی دهان و بوی بد دهان است. بروز این 2 مشکل یعنی تحلیل مینای دندان و آغاز روند پوسیدگی های وحشتناک دندانی.

2. برخی از آب میوه‌ها

آب‌میوه‌ها اغلب سالم تلقی می‌شوند، اما در کمال ناباوری برخی از آن‌ها از نظر اسیدی بودن می‌توانند مانند اسید باتری باشند. آب لیمو، آب پرتقال، آب گریپ فروت، آب کران‌بری و آب سیب همگی دارای سطح اسیدیته نسبتاً بالایی هستند که می‌توانند مینای دندان را تضعیف کرده و دچار فرسایش کنند.

3. برخی میوه‌ها مخصوصاً مرکبات

مرکبات تازه به ویژه پرتقال، لیمو و لیموترش، همگی می‌توانند دندان‌ها را خراب کنند. اگرچ گوجه فرنگی جزء مرکبات نیست اما میزان آسیبی که به مینای دندان میرساند کمتر از میوه های این خانواده نیست. بنابراین برای کاهش میزان فرسایش مینای دندان خود کمتر از این دست میوه ها مصرف کنید.

4. آبنبات ترش

آبنبات‌های ترش آن‌هایی هستند که مزه مرکبات و میوه جات می‌دهند. آن‌ها هم شیرین هستند و هم به مقدار زیادی اسیدی و چسپنده. کسانی که آب نبات ترش زیادی مصرف می‌کنند معمولا بیشتر از افراد دیگر دچار تحلیل مینای دندان و انواع پوسیدگی‌های دندانی می‌شوند.

5. نوشابه‌های گازدار

نوشابه یکی از بدترین نوشیدنی ها برای تخریب دندان ها هستند. نوشابه های گازدار نه تنها دارای قند زیادی هستند، بلکه گازدار بودنشان باعث افزایش میزان اسیدیته آن ها می شود. نوشابه های گازدار با و بدون قند می توانند به راحتی باعث تخریب و نازک شدن مینای دندان شوند.

6. نوشیدنی های ورزشی و انرژی زا

نوشیدنی‌های ورزشی به دلیل دارا بودن قند زیاد تقریباً مانند نوشابه ها مضر هستند. نوشیدنی های ورزشی همچنین می توانند حاوی مواد اسیدی مثل اسید سیتریک و اسید فسفریک باشند.

خلاصه 6 مورد بالا

به طور خلاصه مواردی که باعث تخریب لایه مینا می‌شوند عبارتند از مرکبات، نوشیدنی های الکل، نوشیدنی های گازدار یا ترش. برای جلوگیری از خراب شدن دندان‌ها و کمک به ترمیم مینای دندان لازم است که در مصرف این موارد احتیاط کنید. همچنین به جز خوراکی‌های ذکر شده، برخی بیماری وجود دارند که می‌توانند به سوال شما یعنی (مینای دندان چگونه از بین میرود؟) پاسخ های دیگری هم بدهد.

4 نوع بیماری که می توانند باعث نازک شدن مینای دندان باشند

البته همیشه رژیم غذایی شیرین و اسیدی مقصر فرسایش مینا نیست. گاهی اوقات با وجود داشتن رژیم غذایی سالم و ارگانیک، همچنان می‎شود با از بین رفتن و یا شفاف شدن دندان روبرو شد. مثلاً برخی بیمار‌ها و شرایط پزشکی مانند 4 مورد زیر، می‌توانند برای دندان‌ها و لایه مینا بسیار مضر باشند:

1. ریفلاکس اسید معده

ریفلاکس که در اصطلاح پزشکی به صورت خلاصه (GERD) خوانده می‌شود، نوعی بیماری شایع گوارشی است. همانطور که می‌دانید در رفلاکس اسیده معده، ترکیبی از مواد غذایی خورده شده همراه با اسید یا شیره معده از طریق دریچه بین مری و معده بالا آمده و با داخل گلو یا دهان می‌ریزد.

رفلاکس اسید معده از مهمترین علل نازک شدن و فرسایش مینای دندان در سطح پشتی دندان ها است. افرادی که ریفلاکس مزمن اسید معده دارند در معرض آسیب شدید دندان ها قرار دارند. این افراد حتما باید برای پیشگیری از شیشه ای شدن دندان ها ابتدا رفلاکس خود را درمان کنند.

2. اختلالات خوردن

دو بیماری روانشناختی به نام‌های بولیمیا (Bulimia) و انورکسیا (anorexia) وجود دارند که می‌توانند نقش زیادی در فرسایش مینای دندان ایفا کنند. بولمیا که به پرخوری عصبی نیز مشهور است با حالات تهوع و استفراغ‌های خواسته و ناخواسته زیادی همراه است. هر بار که تهوع و استفراغ رخ می‌دهد مقدار زیادی اسید به دهان برمی‌گردد که به مرور زمان باعث نازک شدن مینای دندان از پشت می‌شود.

همچنین در بیماری انورکسیا یا بی اشتهایی عصبی مواد معدنی مورد نیاز برای ساخت مینای دندان و تقویت آن به بدن نمی‌رسد و این باعث آسیب پذیر شدن دندان می شود. افرادی که از بی اشتهایی عصبی رنج می‌برند معمولاً کمبود کلسیم دارند.

3. بیماری دیابت

دیابت یک بیماری التهابی است که می‌تواند کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری همچنین می‌تواند باعث ایجاد تعدادی از مشکلات در خصوص سلامت دهان و دندان شود. فرسایش مینای دندان، پوسیدگی دندان، از دست دادن دندان و بیماری لثه تنها تعدادی از خطرات و عوارض دیابت است.

4. اختلالات مفصل گیجگاهی فکی

اختلالات گیجگاهی فکی یا TMD به مسائل و مشکلات مربوط به مفاصل فک و ماهیچه‌های آن ناحیه مربوط می‌شود. از علائم TMD می‌توان به دندان قروچه، صدای کلیک در حین صحبت کردن یا جویدن (در کل جویدن غیرطبیعی) و …. اشاره کرد. این اختلال می‌تواند باعث فرسایش، ترک خوردن، نازک شدن و یا حتی علت شکستن مینای دندان شود.

درمان فرسایش مینای دندان چیست؟

مینای دندان یکی از ساختارهای بدن است که به هیچ صورت قابل ترمیم نیست! این خبر خوبی نیست و بسیار ناراحت کننده است. اما متاسفانه تا این لحظه هیچ شواهدی مبنی بر ترمیم و احیای مینای دندان به صورت طبیعی وجود ندارد. یعنی مینا نمی تواند خودش را ترمیم کند. زیرا هیچ سلول زنده ای در ساختار مینا نیست که اقدام به ترمیم آن کند.

بنابراین وقتی صحبت از درمان یا ترمیم مینای دندان می شود منظور این نیست که کاری کنیم مینا دوباره خودش را بسازد و مثل روز اول شود، بلکه منظور ما این است به جای بخش های آسیب دیده مینا، یک چیزی جایگزین کنیم که به این کار در دندانپزشکی، ترمیم مینای دندان گفته می شود.

در ادامه رایجترین روش‌های درمان دندان ساییده شده را توضیح داده ایم، اگر فکر می کنید دچار فرسایش مینای دندان هستید حتما ادامه مقاله را با دقت بیشتری بخوانید.

لمینت سرامیکی دندان

لمینت دندان یک لایه و پوشش بسیار نازک، همرنگ دندان و از جنس سرامیک است. هرچند که عمده کاربرد لمینت ها، زیبایی دندان است، اما غالبا زمانی که افراد با مشکل فرسایش مینای دندان روبرو باشند به عنوان یک گزینه ترمیم روی میز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

به این نکته توجه کنید که لمینت دندان تنها زمانی برای ترمیم و احیای مینای دندان استفاده می شود که میزان فرسایش بسیار جزئی و کم باشد. اگر فرسایش و خرابی زیاد باشد روش های درمانی دیگری مانند ونیر کامپوزیت دندان در نظر گرفته خواهد شد.

باندینگ دندان با ونیر کامپوزیت

زمانی که میزان ساییدگی دندان نسبتا زیاد باشد متخصصان ترمیمی و زیبایی ممکن است رو به درمان باندینگ کامپوزیت بیاورند. در این روش مواد کامپوزیتی جایگزین ضخامت مینای از دست رفته یا کاهش یافته می شوند و ظاهر و عملکر مینا را بازیابی می کنند.

اینله و انله دندان

در مواردی که افراد در سطوح جونده دچار فرسایش مینای دندان شده باشند می تواند از ترمیم اینله و انله جهت احیای مینای دندان کمک گرفت. اینله و انله دو نوع ترمیم غیر مستقیم دندان هستند که در لابراتوار ساخته می شوند. آن ها پوسیدگی ها و آسیب دیدگی های وسیع سطوح جونده دندان ها را به خوبی ترمیم و احیا می کنند.

روکش دندان

دندان‌هایی که به دلیل ساییدگی به شدت آسیب دیده‌اند را می‌توان با کمک روکش، ترمیم کرد. روکش‌ دندان همچون کلاهی، دندان‌های فرسوده و آسیب دیده را می‌پوشاند و تقریباً آخرین راه‌حل نجات دندان از کشیده شدن است.

پیشگیری (روش‌های پیشگیری از تحلیل مینای دندان)

متاسفانه در صورت بروز فرسایش مینای دندان، این فرآیند دائمی و غیرقابل برگشت خواهد بود، به این معنی که هرگونه آسیب وارده به این لایه از دندان به هیچ روشی قابل جبران نیست مگر اینکه با مواد دندانپزشکی مصنوعی آن را جایگزین کرد. به همین دلیل است که پیشگیری از ساییدگی دندان ها به خصوص اگر قبلاً دچار پوسیدگی دندان باشید فوق العاده مهم است.

🔔 نوشته های مرتبط: تمام مقالات دسته پروتز دندان

برخی از مهمترین روشه‌ای جلوگیری از فرسوده شدن این لایه عبارتند از:

• کاهش مصرف نوشیدنی های شیرین، اسیدی ویا گازدار و مصرف چای، آب و سایر گزینه های شیرین نشده دیگر.
• نوشیدن آب بعد از خوردن مرکبات و سایر غذاهای اسیدی برای خنثی کردن محیط اسیدی دهان.
• جویدن آدامس های حاوی زایلیتول برای جلوگیری از رشد باکتری ها، تحریک بزاق و تمیز کردن بقایای اسید از روی دندان ها (زایلیتول یه نوع قنده که 2 یا سه برابر شیرین تر از قند معمولیه اما هیچ ضرری برای دندان ها و سلامتی نداره، جالبه حتی دیابتی ها هم میتونن مصرفش کنن. اگه میخوای بیشتر درباره ش بخونی حتما یه سری به مقاله مزایای قند زایلیتول بزن)
• مصرف غذاها و نوشیدنی های اسیدی همزمان با مصرف سایر وعده های غذایی برای کاهش سطح اسیدیته دهان. مثلا به جای اینکه در میان وعده به تنهایی 1 لیوان آب پرتقال بنوشید لابلای وعده شام چنین کاری کنید.
• بعد از خوردن غذاهای با اسید بالا، دهان خود را شستشو دهید.
• بلافاصله بعد از خوردن غذا مسواک نزنید و با فاصله ای حداقل 1 ساعتی اینکار را انجام دهید.
• بلافاصله بعد از حالت تهوع و استفراغ مسواک نزنید و فقط دهان خود را با آب بشویید تا از بروز فرسایش مینای دندان پیشگیری کنید.
• هنگام نوشیدن آب میوه یا نوشابه از نی استفاده کنید و فوراً آن را قورت دهید تا آن را در اطراف دهان خود بچرخانید.
• خمیر دندان برای ترمیم مینای دندان خریداری و استفاده کنید.